Koroner Arter Hastalığı Nedir? Göğüs kafesinde kalp bulunmaktadır. Aşağıdaki fotoğrafta gördüğünüz kaslı pompa tüm vücudunuza kan pompalayacak. Bu pompa günde 100.000 defa kan pompalar. Ortalama kalp atışını baz alırsak dakikada 72 vuruşa tekabül ediyor. Kısacası kalp vücudun en çalışkan organlarından birisi. Peki bu çalışkan kasın neye ihtiyacı vardır. En son koşu yaptığınız, merdiven çıktığınız, takla attığınız zamanı düşünün. Yani kaslarınızı çalıştırmak için bir eylem yaptığınız zamanı düşünün. Bu durumda kaslarınızın çok miktarda oksijene ihtiyacı vardır. Peki tüm bu egzersizleri yaptıktan sonra ne hissettiniz? Muhtemelen nefes nefese kaldınız ya da en azından daha zor nefes aldınız. İşte bunun sebebi kasları kullanmanız ve yormanız. Bu yüzden harcadığınız oksijeni geri ödemeniz gerekiyor. Yani kaslarınıza oksijen vermeniz lazım. İşte kalp de bundan farklı değil.
Kalbin içindeki kanda akan oksijen esasında kalın kalp kası duvarlarından geçemiyor. Belki duvarın iç kısmına girebilir fakat tüm kalp kası duvarlarından girip yayılamaz. Bunun için aslında bir çözüm bulunmaktadır. Koroner arterler. Koroner arterler ya da koroner damarlar kalbin dışındadır. Yine yukarıdaki fotoğrafta bir insan kalbinin sağ ve sol arterini görüyorsunuz. Aslında bu LAD olarak kısaltılan sol koroner arterin bir parçası olan sol ön inen arter. Kısacası bu koroner arterler bizim çözümümüz oluyor. Bol miktarda kanı kalp kasına getirerek kalbin yapması gereken işler için şart olan kan miktarını elde etmesini sağlıyor. Fakat bazen bu arterlerde hastalık oluşabilir. Yani koroner damalarda bir şeyler ters gidebilir.
Koroner Arter Hastalığı Nedir?
Koroner Arter Hastalığını tanımlamak için kullanılan damar tıkanıklığı terimini belki duymuş olabilirsiniz. Peki neden bu hastalığa damar tıkanıklığı deniyor? Çünkü burada yağlı maddeler birikmiş ve tıpkı tesisatın tıkanması gibi kalbi tıkamış.
Koroner arteri yakından anlamak için şu betimlemeyi yapabiliriz: İki duvar arasında kan var. Kanın içerisinde de alyuvar, akyuvar ve kolesterol var. Kolesterol kanınızda akarken hasar görmüş damar duvarına rastlıyor. Bunu görünce kolesterol damarlarınızın hasar gören yerlerinde toplanmaya başlıyor. Bu durumdan ise akyuvarlar hoşlanmıyor. Ve kolesterolden kurtulmak, onun duvardan çıkmasını sağlamak adına tüm kolesterolü takip ediyor. İşte böylece büyük iltihaplı bir süreç olan ateroskleroz başlıyor.
Bu süreç, damar duvarının zaman içerisinde sertleşmesine sebep oluyor ve maalesef birçok akyuvar hücresi ölüyor. Ancak kolesterol hala duvarda birikmeye devam ediyor. Akyuvarlarla birlikte yağlı bir çıkıntı yani plak oluşturuyorlar. Zamanla bu plak, damarın içini doldurmaya başlıyor. İşte böylesine büyük bir çıkıntı da kanın damardan geçmesine engel oluyor. İlk zamanlarda belki kan normal bir şekilde akışına devam eder. Fakat gün geçtikte bu plak büyür ve sizde semptomları hissetmeye başlarsınız, sorunlarla karşılaşmaya başlarsınız. Tekrar etmek gerekirse koroner arter hastalığı kalbinizdeki atar damarların yani arterlerin içinde yağlı maddenin (plak) birikmeye başladığı zaman gerçekleşir.
Koroner Arter Hastalığı risk faktörleri
Koroner artes hastalığı, hayatınızın ilerleyen dönemlerinde farklı hastalıklara sebep olabilir. Şimdi kısaca Koroner Arter Hastalığının risk faktörlerini ve temel hastalıklarını açıklayalım.
- Kararlı Angina hastalığı
Dinlenirken yani yeteri kadar iş yapmıyorken yeteri kadar kan yağ birinitisinin yani plağın yanından geçebilir. Aşağı iner ve kalp kasını besler. Dolayısıyla kas mutlu olur çünkü ona gelen kandan yeteri kadar oksijen alır ve hiçbir yan etki hissetmez. Peki diyelim ki otobüsü kaçıracaksınız ve koşmanız gerekiyor. Veya hoşlandığınız kişiyi etkiyebilmek için dans kursuna gitmeye başladınız. Kalbinizden daha fazla iş yapmasını istediğinizde kalp atışınız hızını artıracaktır.
Böyle bir durumda birden bire yeteri kadar kan plağı geçip kası besleyemez duruma gelecek. Kan parçası hipoksi olacak. Yani oksijen miktarı azalacak. İşte kas işlevini yerine getirebilmek adına yeteri kadar kana sahip olamadığında Angina Pektoris denilen bir semptomla karşılaşırsınız. Yunancada Angina boğmak anlamına gelir. Pektoris ise göğüs kafesi demek. Yani Angina Pektoris denildiği zaman göğsünüzde hissettiğiniz sıkışma/boğulma hissini kastediyoruz. Dolayısıyla kalbi daha çok çalıştırmak istediğinizde karşılaştığınız göğüs baskısının kararlı bir şekilde devam etmesine “Kararlı Angina Hastalığı” denilmektedir.
- Akut koroner sendrom
Akut koroner sendromlar da kararsız Angina dalına ayrılabilir. Bazen yüksek tansiyon bazen de farklı bir sebepten ötürü damara baskı uygulanır ve plak yırtılabilir. Temel iki sebep bunlar. Yırtılma dediğimiz olay ise damar içerisinde plağı çevreleyen bölgenini patlamasını anlayabiliriz.
Bu durumun gerçekleşmesi halinde ise tüm plak materyallerini yani yağları ve nekrotik denilen ölü hücreleri, kana maruz bırakmış olur. Plak materyalleri gerçekten Trombojoniktir. Yani üzerinde kan pıhtılarının oluşmasına sebep olmaktadır. Kanınızda trombositler ve tıkama unsurları var. Tüm bunlar yırtılmış plak materyaline tutunacak ve bu yırtık plakta kan pıhtısı oluşmaya başlayacak.
- Kalp krizleri
Yırtık plağın kana maruz kaldığını söylemiştik. Pıhtılaşma unsurları da pıhtılaşmayı başlatmıştı. Kan hücreleri de buraya katılabilir ve iki şeyden biri gerçekleşebilir. Ya trombüs denen pıhtı o kadar büyür ki damarı tamamen (tromboz) tıkar. Ya da bu pıhtı kopabilir. Aşağı doğru giderek daha küçük bir damarı tıkayabilir. Buna da emboli denmektedir. İşte bu iki şeyden birisi olduğunda kalp krizi gerçekleşmektedir.
İşte böyle bir olaydan yaklaşık 20 dakika önce hastanede cerrahi ya da ilaçlı müdahale görebilirseniz kalbin o bölümünü kurtarabilirsiniz. Şayet bir damar 20 dakikadan fazla trombüs olmuşsa ya emboli görüldüyse o kalp kası kalıcı olarak ölür. İşte kalp krizi tam olarak budur. Son olarak şunu bilmek de önemli. Kalp krizi ile kalp yetmezliği aynı şey değildir. Kalp yetmezliği hastalığında kalbiniz vücudunuzun istediği oranda yeteri kadar kan pompalayamaz. Kalp krizinde ise kalp kasının bir parçasının ölmesi söz konusudur.
