Multipl Skleroz Nedir? Diyelim ki birisine iletmek istediğiniz bir mektup var. Fotoğrafta (aşağıda) ise mektubu gönderen gönderici de bulunuyor. Doğal olarak gönderici mektubu alıcıya kadar götürecektir. Bunu da postacı ve onun kamyoneti aracılığıyla gerçekleştirecek.
Postacı bu yolda ilerleyecek ama diyelim ki tam o anda talihsiz bir şey oluyor. Mesela deprem. Ve bu deprem yolun bir bölümünü çatlatıyor. Bu durumda postacı gitmesi gereken yere gidemez dimi? Çünkü yol hasar gördü. Peki biz neden bu senaryoyu anlattık. Çünkü bizce bu Multipl Skleroz yani MS hastalığını anlamak için güzel bir örnek.
Multipl Skleroz Nedir?
Multipl Skleroz Nedir? Multipl Skleroz (MS), bir beyin hastalığıdır. Beyin içerisindeki iletişimi etkiler. Beyin içerisi iletişim derken ne demek istiyoruz? Beynimizde bir süre nöron vardır. Bu nöronlar sürekli birbirleriyle iletişim halindedir. Tıpkı fotoğraftaki iki nöron gibi. Bu nöron diğerine aksondan geçen bir elektrik sinyali gönderecek. Bu sinyal de bir aksiyon potansiyeli formunda olacak. Bu iletişimin etkisi artırmak için burada askonu yalıtan bir şey olmalı.
İşte bu yalıtıma Miyelin denmektedir. Miyelin, aksiyon potansiyelinin aksondan hızlıca ilerlemesini sağlıyor. Bu iki yönlü iletişimimizi postacıya benzetebiliriz. Mesajı ya da postayı gönderen birisi var. İlk nöronumuz. Mesajımız olan postanın kendisi var. O da aksiyon potansiyelimiz oluyor. Yol var o da miyelin ve akson oluyor. Bir de tabii alıcımız var. Benzetmemizde yolu çatlatan ve yok eden bir deprem olmuştu. Multipl Skleroz hastalığında da olan budur. Yol çatlar ve miyelin zarar görür. Miyelin zarar gördüğünden Multipl Skleroz hastalığına aynı zamanda Demiyelinizan Hastalık da denir.
MS Hastalığı Neden Olur?
Multipl Skleroz’da bağışıklık sistemi bir şekilde beyne sızar ve beyin miyelini yabancı madde olarak algılar. Böyle olunca da miyeline saldırmaya başlar ve miyelin zarar görür. Bağışıklık sistemi vücudun kendisine saldırmaya başladığı için Multipl Skleroz Otoimmün hastalıklar arasında da sayılır. Peki beyin hastalığa ne yapıyor? Şimdi tam burada iki farklı fotoğrafı görmektesiniz. Sağdaki fotoğrafa parlak yerlere plak denmektedir. Plaklara lezyon da denebilmektedir. Lezyon dediğimizde aslında zarar görmüş dokuları kastediyoruz.
Multipl Skleroz Nedir? Örneğin, diyelim ki bir el var ve üzerinde de kesik var. Bu kesiği bir lezyon olarak adlandırabiliriz. Multipl Skleroz hastalığında ise beyinde lezyon vardır. Bu lezyonlar bağışıklık sisteminin zarar verdiği miyelinlerden gelmektedir. Bağışıklık hücreleri bir araya gelir ve beynin belli bölgelerinde bir araya gelerek oraya saldırırlar. İşte böyle durumlara enflamasyon denmektedir. Bu enflamasyon beyinde gerçekleştiği için buna nöroenflamasyon diyoruz. Beyinde bu lezyonların görülme durumuna ise Skleroz deniyor. Multipl Skleroz’da ise birçok farklı lezyon olur. Beynin farklı yerleri farklı işlevlerden sorumludur. Görme, biliş, hareket ve dokunmadan sorumlu olabilir.
Lezyonların beyinde görüldüğü yere bağlı olarak bu işlevleri etkileyen farklı semptomlar oluşabilir. Peki bu lezyonlar neden olur? Bağışıklık sistemi neden beyne saldırır? Maalesef bunun nedeni tam olarak bilinmiyor. Yani Multipl Skleroz’un gerçekleşme sebebini yüzde 100 anlamış değiliz. Tek bilinen bazı insanların bu hastalığa genetik yatkınlıkları olduğu. Büyük ihtimalle çevresel faktörler de tesirlidir. Genetik faktörler çevre ile iletişime geçtiklerinde hastalığın oluşmasını tetikleyebilirler.
Ms Hastalığı Kimlerde Görülür?
Multipl Skleroz Nedir? Multipl Skleroz hastalığının nedeni tam olarak bilinmese de kimlerin bu hastalığa yakalanma oranının fazla olduğu biliniyor. MS hastalığına şimdi daha evrensel bir bakış açısıyla bakalım. Bu hastalık dünya genelinde yaklaşık 2.5 milyon kişiyi etkiliyor. Peki dünyadaki herkesin MS hastalığına yakalanma oranı eşit mi? Hayır. Ekvatordan kuzeye doğru ilerledikçe MS vakalarının sayısı artıyor. Ve Kuzey’deki bölgelerde sayılar oldukça yüksek.
Kanada, ABD, Avrupa Kuzeyi ve Rusya’da yani genellikle Kafkas ırklarından olan beyaz tenli insanları diğer ırklara göre daha fazla etkiliyor diyebiliriz. Bunların arasında da Kuzey Avrupa’da olanlarda daha çok görülüyor. Ayrıca hastalık kadınlarda erkeklere göre daha yaygın olarak görülmekte. Dünyada bu hastalığın görüldüğü 2.5 milyon kişinin 3/2’sinin kadın olduğu düşünülmektedir. Yani %66’sı kadın. MS hastalığının gelişmeye başladığı yıl ise 20 ile 50 yaş arasında değişmektedir. Ancak erken yaşta yakalananlar da çoklukta. Son olarak MS Hastalığı ölümcül değildir. Ancak hastalığın kendisi öldürmese de ortalama yaşam süresini düşürebilir. Bu düşüş birkaç ay ile birkaç yıl arasında değişir.
