Parkinson Hastalığı Nedir? Daha önce parkinson hastalığını bir şekilde duymuş olabilirsiniz. Belki de Aktör Michael G Fox ya da Boksör Muhammed Ali’nin bu hastalıkla ilgili bir konuşmasını dinlemişsinizdir. Bu iki ünlü insan parkinson hastasıydı. Ve bu hastalığın halk arasında tanınmasıyla gerekli bağışın toplanması konusunda büyük katkılar yaptılar. Peki acaba parkinson hastalığı tam olarak nedir?
Parkinson Hastalığı Nedir?
Parkinson Hastalığı bir progresif nörodejeneratif hastalıktır. Progresif diyoruz çünkü ilerleyen bir hastalıktır. Zamanla gittikçe kötüleşir ve ağırlaşır. Nörodejeneratif diyoruz çünkü bu hastalık süresince beyindeki nöronlarda gerçek anlamda bir kayıp meydana gelir. Parkinson hastalığında, dopamin nöron adı verilen belli bir nöron çeşidinde gerçek anlamda kayıplar görülür. Dopamin nöronları, dopamin adı verilen ve günlük hareketlerimizi normal bir biçimde yapmamızı sağlayan çok önemli küçük sinyalleşme kimyasalları üretir. Bu dopamin nöronlarının büyük kısmı, beynin Substantia Nigra adı verilen alanında yaşar. Omurliğin yukarısında beynimizin orta beyin ismi verilen bölümünde yer alır. Bu nöronlarda bir kayıp meydana geldiğinde beynin dopamin seviyesinde de azalma olur. Çünkü bu nöronlar bizim için çok miktarda dopamin üretmeye alışmışlardır. Dopamin seviyesinde azalma meydana geldiğinde parkinson hastalığının hareketlerde oluşturmaya başladığı ilk işaretleri görmeye başlarız.
Parkinson Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
a. Titreklik
El ve parmakta titreme yani Tremor olarak gösterir.
b. Sertlik
Kişi, vücudunun kol, bacak ya da bilek gibi kısımlarını eğmek istediğinde gösterir. Örneğin kişi vücudunun kollarını eğmek istediğinde hareket kolayca gerçekleşmez. Hareketin akıcılığı kaybolmuştur. Bunun yerine sertlik hissedilir.
c. Yavaşlamış Hareketler
Kişinin, bir hareketi tamamlaması için daha çok zamana ihtiyaç duymasıdır. Bu durumu daha iyi anlamak için en son suda yüzdüğünüz zamanı hayal edin. Belki bir yüzme havuzu ya da deniz kenarına gitmeyi tercih ettiniz. Suyun altında takla atmayı ya da arkadaşlarınızla şakalaştığın anda kaçma hareketlerinizi hatırlayın. Bu hareketleri suyun altında yapmanız, karada yapmanızdan çok daha uzun sürmüştür, dimi. İşte hareketleri yavaşlamış bir insanın durumu da aynen böyledir.
d. Denge Problemleri
Bu insanlar ayakta dururken ya da yürürken sabit bir şekilde duramazlar. Sallanırlar.
Parkinson hastalarındaki tüm bu belirtiler, aynı anda görülmeyebilir. Ama çoğunda hastalık ilerledikçe tüm bu problemler ortaya çıkar. Örneğin d maddesindeki Denge Problemi, hastalığın teşhisinden birkaç sene sonra meydana gelir. Aslında genellikle birisinde parkinson hastalığı olup olmadığına karar verebilmek için ilk üç maddenin olup olmadığına bakılır. Hareket kabiliyeti ile ilgili bu başlıca belirtiler, “Parkinsonizm” ya da “Parkinsonyan Sendrom” adı verilen bir semptomlar bütününü oluşturur.
Parkinson Hastalığı Semptomları
Aslında parkinson, parkinsonizme sebep olan bir hastalıktır. Parkinsonizm denilen semptomlar bütününe sebep olabilen farklı nörodejeneratif hastalık bulunmaktadır. Ancak parkinson hastalığını bunların içerisinde en yaygın olanıdır. Bu yüzden parkinson hastalığının neden olduğu parkinsonizme genellikle birinci parkinsonizm denilir. Diğer nörodejeneratif hastalıkların nedenlerin sebep olduğu hastalıklara ise ikincil parkinsonizm denir.
Parkinson, beyinde oluşan bir hastalıktır. Beynimizde yani ana kontrol merkezimizde bir şeyler arızalandığı zaman genelde birden fazla belirti görülür. Bu yüzden parkinson hastalığı görülen kişilerde depresyon gibi psikiyatrik sorunlar, hafıza kaybı ve konsantrasyon bozukluğu gibi bilişsel sorunlar ve hareketle ilgili olmayan birçok belirti de görülebilir. Koku alma ve uyku düzenindeki bozukluklar da bunların arasında sayılabilir.
Parkinson Hastalığı Sebepleri Nelerdir?
Parkinson hastalığının sebepleri tam olarak bilinmiyor. Vakaların büyük kısmında hastalığı neyin tetiklediği kesin olarak bilinmediğinden bunlara İdyopatik vakalar denmektedir. Vakaların çoğunda bir aile geçmişi de yoktur. Hatta hastaların ailelerinin yalnızca %15’inde parkinson görülür. Bu kişilerde parkinson hastalığına birkaç farklı genden birinde oluşan mutasyonun sebep olduğu düşünülüyor. Bu mutasyon kişide parkinsona neden olabilir ya da parkinsona yakalanma riskini artırabilir. Eğer kişinin bu hastalığa neden olan genlerinde bir sorun varsa hastalık kesinlikle gerçekleşir. Ancak sadece yakalanma genleri sorunluysa, hastalık gelişebilir de gelişmeyebilir de. Yine de hastalığın gelişme olasılığı mutasyona uğramış gen olmayan kişilere göre çok daha yüksek olur.
Parkinson Hastalığı Risk Faktörleri Nelerdir?
Risk faktörü bir hastalığın gelişme olasılığını artıran etkendir. Parkinson hastalığının oluşmasında belirli bir gen mutasyonunun etkili olabildiğini söylemiştik. Ancak bunun yanı sıra genetik olmayan bazı risk faktörleri de bulunmaktadır. Bazı böcek ilacı ya da temizleyicilerin içerisindeki kimyasallara maruz kalmak gibi. İleri yaşta bir faktördür. Yani 60 yaşınıza geldiğinizden itibaren geçen her yıl parkinson hastalığına yakalanma riskiniz artar. Eğer şiddetli bir sarsıntı geçirdiyseniz bu da Parkinson hastalığına yakalanmanız için bir risk faktörüdür. Ve cinsiyet. Tam olarak nedeni bilinmese de erkeklerde Parkinson görülme olasılığı kadınlara göre biraz daha fazladır. Bir diğer risk faktörü ise ağır metal partiküllerinin düzenli olarak solunmasıdır. Örneğin bakır, manganez ya da kurşun gibi. Bilhassa bir sanayi bölgesi yakınlarında yaşıyorsanız havaya karışan bu partikülleri soluyabilirsiniz. Bu saydıklarımız Parkinson hastalığının oluşmasındaki risk faktörleridir.
Parkinson Tedavisi
Parkinson hastalığının tedavisinde genellikle hareket ile ilgili düzeltmeye yardımcı olan ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçların birçoğu beyinde dopamin seviyesinin yerine geçen ya da seviyeyi artırmaya yarayan ilaçlardır. Fakat bu hastalığın görüldüğü bazı hastalarda ilaçlar artık yetersiz kalıyor. Ve bu hastalar belirtilerini hafifletmek için cerrahi müdahale geçiriyorlar. Cerrahi müdahalenin amacı daha önce söylediğimiz beynin titreklik ya da katılık gibi hareket sorunlarına yol açan bölümlerini etkisiz hale getirmektir. Bu Parkinson hastalığı ile ilgili uzun vadeli tahminlerde bulunulmasını sağlar. Ne yazık ki parkinson hastalığı ilerleyen bir hastalıktır. Yani teşhis konsa bile hastalık ilerlemeye devam edecektir. Açıkça söylemek gerekir ki günümüzdeki tedavi yöntemleri bu hastalığı durdurmak için yeterli değildir. Fakat mevcut ilaçlar ve ameliyatlar belirtilerin denetim altına alınmasını, böylece parkinson hastasının mümkün oldukça uzun bir süre kaliteli bir yaşam standardına sahip olmasını sağlar.
